.
W wyniku doświadczeń niemal dwuletniej oddolnej pracy z grupami sąsiedzkimi na terenie Ostródy w ramach projektu „Rada na Osiedla” oraz świadomi wad i ułomności ostródzkiego Budżetu Obywatelskiego przygotowaliśmy i złożyliśmy do Burmistrza Ostródy oraz Rady Miejskiej rekomendacje do procesu kolejnych budżetów obywatelskich oraz finansowania oddolnej aktywności Mieszkańców i Mieszkanek w postaci projektów osiedlowych.
Skoro Miasto przeznacza na Budżet Obywatelski kwotę zaledwie 500 tys. zł, co z pewnością nie pozwala na finansowanie większości inicjatyw środki te powinniśmy wydatkować mądrze. A przynajmniej tak, aby ograniczyć potencjalne szkody. Wiemy, że wiele osób zaangażowanych w projekty do BO zraziło się do tego rodzaju partycypacji, co w przyszłości może przyczynić się do słabnącego zainteresowania BO.
Plebiscytowa forma, trudny proces realizacji pierwszych wygranych projektów, kłopoty
w uzyskaniu dobrej współpracy na linii Wnioskodawcy- Urzędnicy – niestety tego już doświadczyliśmy. Dlatego nasze rekomendacje bazują na sprawdzonych i funkcjonujących
w innych miastach od lat rozwiązaniach, które usprawniają proces oceny i realizacji zgłoszonych do BO projektów oraz rozwiązaniach pozwalających na bazie mniejszych, osiedlowych projektów uczyć zarówno Mieszkańców/ki, jak i Urzędników skutecznej i dobrej współpracy i komunikacji.
W związku z uzasadnionym interesem społecznym składamy na ręce Pana Burmistrza oraz do wiadomości Rady Miejskiej w Ostródzie poniższą petycję, wnosząc o podjęcie następującego działania:
- Wprowadzenie do kolejnych Regulaminów Budżetu Obywatelskiego Miasta Ostróda nowej formuły sposobu prowadzenia analizy projektów zgłoszonych przez Mieszkańców, tak aby
w jak największym stopniu wyeliminować późniejsze problemy na etapie ich realizacji,
a mianowicie zapisów, że:- Projekty są oceniane pod względem:
1) formalnym;
2) zgodności z prawem;
3) adekwatności pełnego szacunkowego kosztu realizacji projektów zaproponowanego przez Wnioskodawców;
4) wykonalności technicznej.
Postulujemy, aby etap oceny w punktach 2)-4) były dokonywane w komórkach merytorycznych Urzędu Miejskiego w Ostródzie, które później będą odpowiedzialne za potencjalna realizację zgłoszonych projektów, co pozwoli już na etapie oceny wniosków rzetelnie ocenić ich techniczną wykonalność oraz przyszłe koszty.
- W przypadku stwierdzenia, w toku oceny, że koszty realizacji projektu są przez Wnioskodawcę niedoszacowane, merytoryczna komórka Urzędu Miejskiego przedstawia własny szacunek kosztów realizacji projektu uwzględniający w szczególności wyniki uprzednio przeprowadzanych postępowań o udzielenie zamówienia publicznego, dotyczących przedsięwzięć zbliżonych przedmiotowo
i zakresowo do zgłoszonego projektu. Do kosztów realizacji projektu wlicza się także wszelkie koszty nierozerwalnie związane z jego realizacją, na przykład koszt sporządzenia dokumentacji, uzgodnień wymaganych prawem itp. - Podczas przeprowadzania oceny komórki merytoryczne Urzędu mogą występować do właściwych podmiotów, organów o zaopiniowanie projektu. W szczególności dotyczy to sytuacji, gdy realizacja projektu wymagać będzie uzyskania stosownych zgód lub pozwoleń administracyjno-prawnych.
- Ocena na tym etapie powinna zawierać syntetyczne podsumowanie przeprowadzonych w jej toku ustaleń. Może ona zawierać wskazanie koniecznych modyfikacji projektu, w tym pod względem technicznym oraz kosztów realizacji
i stosowne rekomendacje. - W przypadku wystąpienia konieczności dokonania zmian w projekcie na tym etapie oceny, Wnioskodawca jest informowany o tej okoliczności i w terminie 7 dni może złożyć oświadczenie o wyrażeniu lub niewyrażeniu zgody na dokonanie zmian. Niewyrażenie zgody powoduje procedowanie projektu w jego dotychczasowej formie.
- W trakcie oceny nie można dokonywać istotnych zmian zakresu projektu, a ewentualna zmiana lokalizacji może nastąpić jedynie na najbliższą możliwą w stosunku do pierwotnej.
- Zmiany w projekcie uwzględniane są w karcie zmian projektu, którą otrzymuje Wnioskodawca i która jest publikowana przy okazji ogłoszenia listy projektów poddanych głosowaniu.
- Na tym etapie oceny, rady osiedli mogą wyrazić opinie dotyczące projektów zlokalizowanych na obszarze, dla których są właściwe. Opinie te są również publikowane na stronie internetowej Budżetu Obywatelskiego Ostródy.
- Dopiero po zakończeniu tego etapu oceny, listę projektów wraz z wynikami oceny Burmistrz publikuje na stronie internetowej BO, po czym rozpoczyna się drugi etap oceny projektów przez Komisję ds. Budżetu Obywatelskiego Miasta Ostróda” powołaną przez Burmistrza. W skład Komisji wchodzi 3 radnych Rady Miejskiej w Ostródzie, 3 przedstawicieli organizacji pozarządowych z siedzibą na terenie Miasta Ostróda oraz 7-10 pracowników Urzędu Miejskiego i jednostek podległych.
W ten sposób pod ocenę Komisji trafiają projekty już sprawdzone w komórkach merytorycznych Urzędu, a członkowie Komisji mają pełny obraz co do wykonalności prawnej, technicznej oraz kosztów zgłoszonych projektów, a także ewentualnego ich poparcia w Radach Osiedli.
- Wyniki pierwszego i drugiego etapu oceny projektów wraz z opiniami wydanymi przez rady osiedli w pierwszym etapie oceny stanowią podstawę do podjęcia przez Komisję decyzji o dopuszczeniu lub niedopuszczeniu poszczególnych projektów pod głosowanie.
- Wprowadzenie do kolejnych Regulaminów Budżetu Obywatelskiego Miasta Ostróda zapisów pozwalających na rozróżnienie projektów osiedlowych (projekt dotyczący jednego osiedla)
i projektów ponadosiedlowych (o zasięgu oddziaływania wykraczającym poza obszar jednego osiedla). A także wprowadzenia podziału środków w ramach BO na te dwa typy projektów oraz danie Mieszkańcom/kom możliwości wyróżnionego na karcie głosowania na oba typy projektów.
W ten sposób dajemy szansę na finansowanie mniejszym, lokalnym projektom, które w ogólnej puli nie muszą już konkurować z projektami istotnymi dla całego Miasta. Przykładowo remont lokalnego chodnika, placu zabaw, na którym zależy Mieszkańcom konkretnego obszaru Ostródy ma w ten sposób większe szanse na uzyskanie finansowania w ramach BO. Jednocześnie mniejsze projekty stają się dobrym polem do wzajemnego uczenia się dobrej i skutecznej współpracy na linii Urząd-Mieszkańcy.
- Ponadto postulujemy rozważenie wprowadzenia możliwości wydzielenia w kolejnych Budżetach Miasta Ostródy stałych środków przeznaczonych na inwestycje
w osiedlach.- Środki finansowe dla osiedli pozostają środkami publicznymi w dyspozycji Miasta przeznaczonymi na pokrycie wydatków związanych z realizacją zadań statutowych osiedli.
- Proponujemy, aby środki te były naliczane proporcjonalnie do liczby mieszkańców
i powierzchni osiedla. Przykładowy algorytm: 80% ogólnej kwoty dzielone jest według liczby mieszkańców osiedla ustalonej na koniec roku poprzedzającego rok, w którym następuje naliczenie tychże środków, natomiast 20% według powierzchni osiedla. Środki mogą pochodzić np. z części wpływów podatku od nieruchomości. - Środki te osiedle może przeznaczyć na dowolny cel zgodny oczywiście z katalogiem zadań własnych gminy.
- Rady Osiedli podejmuje uchwały w sprawie:
1) przeznaczenia środków zarezerwowanych w Budżecie Miasta
2) środki, o których mowa powyżej a przeznaczone na inwestycje, mogą być planowane i wydatkowane w okresie dłuższym niż rok.
W ten sposób eliminujemy z Budżetu Obywatelskiego część projektów, które są typowymi remontami i zadaniami związanymi z infrastruktura miejską na osiedlach. Ponadto animujemy Mieszkańców/ki do większego zaangażowania w sprawy ich osiedli i wzorem funduszów sołeckich oddajemy im część decyzji w sprawie najważniejszych dla nich inwestycji w osiedlach. Przyczyniamy się także do wzmocnienia i rozwoju Rad Osiedli, które zyskują konkretny wpływ na swój obszar działania, większą sprawczość i decyzyjność. Eliminujemy także konkurencję pomiędzy poszczególnymi obszarami naszego Miasta, ponieważ każdy z nich może mieć wpływ na inwestycje na jego terenie na równych i przejrzystych zasadach.
Niniejsza petycja jest składana w interesie publicznym i spełnia wymogi Ustawy o petycjach.
Nasze postulaty oparliśmy na doświadczeniach i rozwiązaniach wprowadzonych w innych miastach, w szczególności:
- Łodzi – rozwiązania prawne dostępne pod adresem: https://uml.lodz.pl/budzet-obywatelski/lbo-20222023/podstawy-prawne/
- Poznania: https://bip.poznan.pl/bip/uchwaly/uchwala-nr-lxv-1219-viii-2022-z-dnia-2022-06-07,87808/
- Wrocławia: https://www.wroclaw.pl/rozmawia/budzet-partycypacyjny-fundusz-osiedlowy-zasady
- Dąbrowy Górniczej: https://www.bip.dabrowa-gornicza.pl/14680
Pozostajemy do dyspozycji w sprawie dodatkowych wyjaśnień, także na obradach Komisji Skarg, Wniosków i Petycji Rady Miejskiej w Ostródzie oraz w kontaktach z pracownikami merytorycznymi Urzędu Miejskiego.
Zarząd SIM RzeczJasna
